Cụ thể, tổng kim ngạch xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2013 ước đạt 13,53 tỉ USD, giảm 1,7 % so với cùng kỳ năm 2012. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông sản chính đạt 7,59 tỉ USD, giảm 10,5%, thủy sản đạt 2,88 tỉ USD tương đương năm 2012… Thặng dư thương mại toàn ngành đạt 3,7 tỉ USD, giảm 18,5% so với cùng kỳ năm 2012.

Lý giải về hiện tượng trên, Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết ngoài nguyên nhân chủ yếu do mặt bằng giá cả nông sản của thế giới xuống thấp, giá cả vật tư đầu vào tăng, còn nguyên nhân do thiên tai, dịch bệnh cũng khiến tăng trưởng ngành nông nghiệp chững lại.

Đặc biệt cơn bão số 8 (năm 2012) đã để lại những hậu quả nặng nề cho ngành trồng trọt, khiến những tháng đầu năm 2013 toàn ngành vẫn phải khắc phục hậu quả. Vì thế, các chỉ số tổng kết 6 tháng đầu năm của ngành cũng hạn chế.

Vấn đề tái canh cây cà phê, hiện cả nước có gần 6.000 ha cây cà phê nhưng có đến 1.500 ha trong diện già cỗi, nếu không được thay thế, sản lượng và chất lượng sẽ sụt giảm. Bộ NNPTNT đã làm việc với Ngân hàng Nhà nước để người dân và doanh nghiệp trồng cà phê được hưởng ưu đãi về tín dụng để tái canh.

Bộ trưởng nhấn mạnh tới các địa phương việc tuân thủ những cảnh báo về cơ cấu cây trồng, điển hình như việc trồng lúa có phẩm cấp thấp, khi thị trường tốt thì có thể thu lợi được từ những diện tích này nhưng khi thị trường khó khăn thì không thể xuất khẩu được lượng lúa gạo này, dù sản lượng cao nhưng người nông dân vẫn khó khăn.

Bộ trưởng cũng kêu gọi tinh thần chủ động của các địa phương. Ông lấy ví dụ, tỉnh Tuyên Quang đã huy động rất hiệu quả nội lực từ chính quyền và nhân dân địa phương xây dựng được đường nông thôn có chiều dài bằng từ Hà Nội đến Quy Nhơn.

Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết, hiện Bộ NNPTNT đang khẩn trương xây dựng thông tư về sử dụng đất lúa theo hướng đa dạng cây trồng có hiệu quả. Ông cũng nhấn mạnh, việc xây dựng này cần thận trọng vì theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ trong 2 năm (2011-2012) đã có  44.000 ha đất lúa bị chuyển đổi.

Để tháo gỡ những khó khăn cho ngành, Bộ trưởng Cao Đức Phát khẳng định chính sách tạm trữ chỉ là giải pháp tình thế. Quan trọng nhất vẫn là giải pháp về thị trường, có xuất khẩu được thì nông sản mới giữ được giá, song song với đó là tháo gỡ về tín dụng, chính sách thuế để hỗ trợ doanh nghiệp.

Cùng với đó, Bộ NNPTNT đang phối hợp với địa phương để chống hàng lậu, một trong những cản trở của việc tăng giá trị của nông sản trong nước, đảm bảo lòng tin của người tiêu dùng.

Về dài hạn, Bộ NNPTNT xác định cần điều chỉnh cơ cấu sản xuất, cây, con...., đã đến lúc nghiên cứu trồng lại những cây cho giá trị cao hơn trồng lúa trên những diện tích đất lúa cho sản lượng và chất lượng thóc, gạo thấp.

Nhóm PV