Năm 2013, dung lượng thị trường tính bằng USD theo tỷ giá hối đoái gấp 42,6 lần năm 1985; tính theo VND có loại trừ yếu tố tăng giá tiêu dùng bình quân, thì gấp 9,6 lần.

Tổng mức bán lẻ tính bằng USD theo tỷ giá hối đoái qua một số năm (Tỷ USD)

Nguồn: Tính từ tổng mức bán lẻ giá thực tế và tỷ giá VND/USD của Tổng cục Thống kê

Kết quả này đạt được do tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, ổn định trong một thời gian dài. Tổng GDP của cả nước tính bằng USD theo tỷ giá hối đoái, năm 1985 mới đạt gần 14 tỷ USD, đến năm 2013 đạt gần 170,5 tỷ USD, cao gấp 12,2 lần, hay tăng trên 9,3%/năm.

Cơ cấu tiêu dùng bằng sản phẩm tự sản tự tiêu ngày một giảm, tiêu dùng thông qua mua bán trên thị trường ngày một tăng. Tỷ lệ tổng mức bán lẻ/GDP tăng từ 21,5% năm 1985 lên 75,1% trong năm 2013. Đây là sự thay đổi quan trọng, kết quả tích cực của việc chuyển đổi kinh tế sang cơ chế thị trường.

Số lượng chợ đã tăng lên. Hiện cả nước có 8.546 chợ, trong đó hạng 1, hạng 2 chiếm 13,7%; 724 siêu thị; 132 trung tâm thương mại.

Dung lượng thị trường trong nước của Việt Nam tăng lên và hiện đạt quy mô 127 tỷ USD là niềm mơ ước của các nhà đầu tư trong lĩnh vực này. Song cũng có một số điểm cần lưu ý giải quyết.

Bên cạnh hầu hết hàng hoá và dịch vụ tiêu dùng đã thực hiện theo giá thị trường, vẫn còn một số loại chưa tuân theo quy luật này. Vì vậy, cần phải thực hiện các tiền đề của giá thị trường là sở hữu, loại hình, cạnh tranh...

Mật độ chợ ở nhiều tỉnh còn thấp, ở nhiều nơi 2-3 xã/phường/thị trấn mới có 1 chợ. Điều quan trọng là cần “kéo” người nông dân tiếp cận với cơ chế thị trường, thông qua chợ để từ đây tiến ra thị trường trong nước và quốc tế.

Tỷ trọng hàng trong nước gần đây đã tăng lên, nhưng vẫn phải đẩy mạnh cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Cuộc vận động này không chỉ đối với người tiêu dùng mà ngay từ các nhà nhập khẩu, các trung tâm thương mại, siêu thị, chợ đầu mối, chợ lẻ, các cửa hàng.

Tỷ trọng khu vực FDI trong lĩnh vực bán lẻ có khả năng tăng nhanh khi thị trường trong nước sẽ mở cửa sâu, rộng hơn, với dung lượng lớn và sẽ tăng khi kinh tế hồi phục... Các DN trong nước cần có sự liên kết để tránh bị thôn tính, nhất là các cơ sở sẵn có...

Minh Ngọc