Ông Nguyễn Thành Nhân

Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Chính phủ, ông Nguyễn Thành Nhân, Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ VHTTDL), cơ quan chịu trách nhiệm soạn thảo Đề án, cho biết mục đích chính của việc cấp thẻ hành nghề cho nghệ sỹ, người mẫu là để quản lý, hoạt động biểu diễn nghệ thuật của các nghệ sĩ chứ không phải là để đánh giá, phân loại nghệ sĩ, cũng không phải cho phép hay không cho phép nghệ sĩ biểu diễn.

Còn quên bầu show?

Có ý kiến cho rằng việc cấp thẻ hành nghề nghệ sĩ chỉ là quản lý đằng chuôi, vì đối tượng thực sự phải chịu trách nhiệm về những sự cố biểu diễn là nhà tổ chức, bầu show. Quan điểm của ông về ý kiến này như thế nào?

Ông Nguyễn Thành Nhân: Tôi cho rằng rất nên cấp thẻ hành nghề cho nhà tổ chức biểu diễn. Đây mới là cách để điều chỉnh tận gốc tình trạng lộn xộn trong hoạt động biểu diễn nghệ thuật hiện nay.

Bởi nếu nghệ sĩ không trình diễn theo yêu cầu thì bầu show có quyền cắt thù lao hoặc cắt suất diễn. Và thù lao này lớn hơn rất nhiều so với mức phạt hiện nay. Do vậy, hình thức xử lý này sẽ hiệu quả hơn vì nó gắn liền với quyền lợi sát sườn của nghệ sĩ, cũng gắn với trách nhiệm của nghệ sĩ.

Bất cập rất lớn trong công tác quản lý hiện nay là cấp giấy phép kinh doanh lĩnh vực văn hóa nghệ thuật lại là thẩm quyền của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Sở Kế hoạch và Đầu tư, không có ý kiến thẩm định của ngành văn hóa. Nên rất nhiều ông bầu có trong tay 5-7 giấy phép hoạt động kinh doanh, bị rút giấy phép này họ có giấy phép khác. Tuy nhiên, khi chưa có cơ chế quản lý đối tượng này thì việc cần làm trước mắt vẫn là cấp thẻ hành nghề cho các nghệ sĩ để chấn chỉnh tình trạng lộn xộn trong biểu diễn nghệ thuật hiện nay.

Sáng tạo, biểu diễn nghệ thuật là khả năng thiên phú, quyền lợi chính đáng của người nghệ sỹ và  việc cấp thẻ hành nghề thể hiện sự công nhận quyền biểu diễn của nghệ sỹ. Trách nhiệm của người nghệ sĩ là hoạt động sao cho xứng đáng với thẻ hành nghề, chứ không phải lo lắng chuyện anh có đủ tiêu chuẩn để đáp ứng việc cấp thẻ hay không vì tiêu chí đưa ra nghệ sỹ chỉ cần đáp ứng là ở mức tối thiểu. - Ông Nguyễn Thành Nhân

Chủ trương của Bộ VHTTDL là hết sức tạo điều kiện, thủ tục cấp thẻ hành nghề cho nghệ sỹ, người mẫu đơn giản thuận tiện, nhưng nhiều người vẫn ái ngại về việc nảy sinh cơ chế “xin-cho”?

Ông Nguyễn Thành Nhân: Dứt khoát không có chuyện xin-cho, và trách nhiệm của cơ quan quản lý là phải cấp thẻ hành nghề cho các nghệ sỹ. Đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi của nghệ sỹ, vì đây cũng là một căn cứ để cơ quan chức năng bảo vệ quyền lợi nghệ sĩ khi họ có đơn khiếu kiện.

Quan điểm của chúng tôi là với những nghệ sĩ đã thành danh, có danh hiệu thì Bộ hết sức tạo điều kiện thậm chí còn không cần đơn xin cấp thẻ. Còn với giới nghệ sĩ hoạt động tự do, những người đã có thời gian đi biểu diễn, lại có thời gian học tập tại các trường nghệ thuật thì cứ tự động cấp thẻ.

Tuy nhiên, chúng tôi sẽ siết chặt khâu hậu kiểm sau khi cấp thẻ, tịch thu lại thẻ của những nghệ sĩ vi phạm quy định về biểu diễn nghệ thuật, điều này có nghĩa là người bị rút thẻ sẽ bị cấm tham gia biểu diễn nghệ thuật.

Đối với nghệ sĩ, điều đáng sợ nhất là không được biểu diễn.

Ngoài ra, chúng tôi đang sửa đổi Nghị định 75, về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực dịch vụ văn hóa Chính phủ ban hành theo hướng sẽ xử phạt người tổ chức nghệ thuật để cho những nghệ sĩ không có thẻ hoặc đã bị rút thẻ hành nghề biểu diễn.

Sẽ bấm lỗ thẻ hành nghề

Về tiêu chí cấp thẻ, nhiều ý kiến cho rằng chưa rõ ràng, khó xác định?

Ông Nguyễn Thành Nhân: Đạo đức nghề nghiệp, năng lực nghệ thuật tất cả chỉ mang tính tương đối và khi xây dựng đề án chúng tôi sẽ ban hành những tiêu chí rất “thoáng”, tôn trọng quyền sáng tạo nghệ thuật của mọi cá nhân. Tuy nhiên, nếu nghệ sĩ vi phạm thì sẽ không được biểu diễn nữa.

Nếu chúng ta làm công khai, minh bạch, cấp thẻ nhanh chóng đơn giản thì sẽ tạo điều kiện cho nghệ sĩ.

Tôi tin rằng những nghệ sĩ có tài năng thực sự không ai muốn tạo dựng sự nghiệp bằng scandal. Còn với những ai muốn tạo dựng sự nghiệp bằng scandal thì phải hạn chế bằng thẻ hành nghề. Nếu chính các nghệ sĩ không tôn trọng chính mình, không có tự trọng nghề nghiệp của mình thì họ phải chấp nhận bị xử lý.

Cách đây 19 năm, Bộ cũng đã cấp giấy phép hành nghề cho nghệ sĩ, tuy nhiên quy định này đã bị bãi bỏ vì không hiệu quả. Vậy Cục sẽ khắc phục sai sót này như thế nào trong dự thảo Đề án lần này?

Ông Nguyễn Thành Nhân: Lý do khiến thẻ hành nghề cấp trước đây đã thất bại vì quy trình cấp thẻ đã tạo cơ chế xin-cho, chỉ ưu tiên đối tượng nghệ sĩ công lập; chế tài hậu kiểm không xử lý triệt để quyết liệt việc biểu diễn có thẻ hay không có thẻ. Điều này khiến nhiều nghệ sĩ chán nản, họ chẳng xin thẻ và họ vẫn cứ biểu diễn mà chẳng làm sao cả.

Để quy định thẻ hành nghề biểu diễn lần này phát huy hiệu quả, Cục Nghệ thuật biểu diễn sẽ xây dựng cơ chế hậu kiểm cũng như xử phạt. Chẳng hạn như nghệ sĩ vi phạm sẽ bị bấm lỗ trên thẻ, phạt tiền, vượt quá số lần quy định thì sẽ bị rút thẻ hành nghề, thời gian rút thẻ sẽ tùy thuộc vào mức độ sai phạm. Và nếu việc tái phạm nhiều lần, mức độ nghiêm trọng sẽ cấm vĩnh viễn tham gia hoạt động biểu diễn.

Chúng tôi cũng đang cân nhắc phương án cấp thẻ làm sao hạn chế tối đa chi phí cho ngân sách Nhà nước, nhưng đồng thời cũng không để những kẽ hở để một số đối tượng lợi dụng để sách nhiễu nghệ sĩ.

Tôi cũng xin nói thêm rằng không có gì hoàn hảo cả, ngay cả khi chúng ta xây dựng một cơ chế hoàn hảo thì vẫn có thể do sai sót ở khâu con người thực hiện cơ chế đó. Vấn đề là chúng ta hạn chế tiêu cực đó đến đâu thôi.

Nguyệt Hà